HAYATI
--------------------------------------------------------------------------------
Sultan İkinci Selim 28 Mayıs 1524'de İstanbul'da doğdu. Babası
Kanuni Sultan Süleyman, annesi Hürrem Sultan'dır. Hürrem Sultan
Slav kökenlidir. Orta boylu, açık alınlı, mavi, gözlü, ince kaşlı ve
sarışın bir padişahtı. Şehzadeliğinde mükemmel bir tahsil ve terbiye
ile yetiştirildi. Devlet idaresini iyice öğrenmek için de Anadolu'nun
çeşitli yerlerinde sancakbeyliği yaptı. Bu sırada tahsiline devam
ederek, ilim ve tecrübesini arttırdı.
Sarı Selim olarak da anılan II. Selim, Kütahya sancakbeyi iken aldığı,
babası Cihan padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın ölüm haberi üzerine
İstanbul'a gelerek, 30 Eylül 1566 günü 42 yaşında iken tahta geçti.
Sarı Selim daha önceki Osmanlı Sultanlarına göre silik ve zayıf bir
hükümdardı.
Babasının saltanatı sırasında diğer kardeşleri Şehzade Bayezid ve
Şehzade Mustafa'nın bertaraf edilmesiyle kolayca tahta geçen Sultan
İkinci Selim, adını aldığı dedesi Yavuz Sultan Selim ve babası
Kanuni'ye göre oldukça silik bir idare sergilemiştir. Devrin büyük
devlet adamları sayesinde Osmanlı Devleti ihtişamını sürdürmüş,
Sokullu Mehmed Paşa gibi dirayetli ve tecrübeli vezirler hükümeti
ayakta tutmuşlardır. Sultan İkinci Selim'in kendisi hiç sefere
çıkmamış ve liyakatli olmayan Ali Paşa'nın Kaptan-ı Deryalığında
İnebahtı faciası yaşanmıştır. 8 yıl padişahlık yaptıktan sonra 15
Aralık 1574 günü vefat etti. Ayasofya'ya defnedildi. Sultan İkinci
Selim İstanbul'da ölen ilk Osmanlı Padişahıdır.
Sultan İkinci Selim'in tahta çıktığı ilk yıllarda, bazı siyasi çekişmeler
yaşandı. Sokullu Mehmet Paşa bu çekişmelerden galip olarak ayrıldı
ve 15 yıl sadrazamlık yaptı. Sadrazamlık yaptığı bu dönemde devlet
yönetimine ağırlığını koydu.
Sultan İkinci Selim, babası Kanuni Sultan Süleyman'dan 14. 892.000
km. kare olarak devraldığı İmparatorluk topraklarını, oğlu Sultan
Üçüncü Murad'a 15.162.000 km. kare olarak bırakmıştır.
Şaheser beyitlerinden biri şudur:
"Biz bülbül-i muhrık-ı dem-i şekvayı firakız
Ateş kesilir geçse saba gülşenimizden"
SAKIZ ADASININ FETHİ
--------------------------------------------------------------------------------
Denizlerde büyük bir güç olan Osmanlılar Akdeniz adalarının önemli
kısmını almışlardı. Cenevizlilerin elinde olan Sakız ise alınmamış, bir
miktar vergi ile yapılan ticari antlaşmayla kontrol altında tutulmuştu.
Sakız adası Ege denizinde önemli ticari depo vazifesi görüyordu.
Kapitülasyonu olamayan devletler de mallarını Sakız'a getiriyor ve
buradan Venedik, Ceneviz, Dubrovnik, tüccarı vasıtasıyla Osmanlı
limanlarına taşıyorlardı.Adadaki Cenevizliler vergilerini düzenli
ödemiyor, fırsat buldukça Osmanlı kuvvetlerine saldırıyorlardı. Bu
durum karşısında Piyale Paşa komutasında gönderilen bir donanma
burayı fethetti. Piyale Paşa vezirliğe atandı (1568).
ENDONEZYA SEFERİ
--------------------------------------------------------------------------------
Deniz seferleri devam ediyordu. Endonezya'daki Müslüman Açe
Devleti'ne yardım etmek için, Hızır Hayreddin komutasında 15-20
parçalık bir kuvvet gönderildi. Böylece Osmanlı hakimiyeti ve gücü
Uzakdoğuya kadar uzanmış oluyordu (1569).
YEMEN SEFERİ
--------------------------------------------------------------------------------
Kanuni zamanında başlayan Hint okyanusundaki mücadeleler Sultan
İkinci Selim zamanında da devam etti. Yemen, çıkan ayaklanma
üzerine sefer düzenlendi. Orada çıkan ayaklanma bastırıldı (1570).
KIBRIS'IN FETHİ
--------------------------------------------------------------------------------
Kıbrıs Venediklilerin elinde bulunmaktaydı. Mısır'ın alınmasından
sonra Memluklülere vergi veren Kıbrıs, Osmanlılara vergi vermeye
başlamıştı. Ekonomik, stratejik ve coğrafi yönden çok önemli olan
Kıbrıs seferinin kolay olacağı düşüncesiyle Lala Mustafa Paşa Kıbrıs
Seferine taraftar olurken, Sokullu Mehmed Paşa ise yeni bir Haçlı
Seferine yol açacağı endişesiyle Kıbrıs'ın fethine muhalif kalmıştı.
1570 yılının Ekim ayında Kıbrıs'taki irili ufaklı tüm şehirler alınmış,
Kıbrıs'ın başkenti durumundaki Lefkoşe Osmanlıların eline geçmişti.
Ancak Kıbrıs'ın en önemli kentlerinden olan Magosa henüz
alınamamıştı. Lala Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri
yardımcı birliklerin de gelmesiyle, Magosa kalesini karadan ve
denizden kuşatmaya başladı. Yaklaşık bir yıl süren kuşatmadan sonra
Magosa da teslim olmak zorunda kaldı (4 Ağustos 1571). Adaya
Türkler yerleştirildi.
İNEBAHTI SAVAŞI
--------------------------------------------------------------------------------
Kıbrıs'ın alınması Avrupa'da bir Haçlı donanmasının hazırlanmasına
neden oldu. Don Juan komutasındaki Haçlı donanmasında Venedik,
İspanya, Malta, Papalık ve diğer İtalya hükümetlerine ait gemiler
bulunuyordu. Osmanlı Donanmasının değerli komutanları Pertev Paşa
ve Uluç Ali Paşa bu karşılaşma sırasında savunma yapılmasını
istedilerse de Kaptan-ı Derya Ali Paşa saldırıda bulunulmasını istedi.
İki donanma Mora'nın kuzey, Orta-Yunanistan ile Karlıeli'nin güney
kapılarında bulunan İnebahtı körfezinde karşılaştı (7 Ekim 1571).
Şiddetli çarpışmalardan sonra Kaptan-ı Derya Ali Paşa ve
beraberindekiler şehit düştü.
Osmanlı donanması beklemediği bir darbe aldı ve çok sayıda gemisi
batırıldı. Savaşta büyük başarılar göstererek gemilerini kurtarmayı
başaran Uluç Ali Paşa Sokullu Mehmed Paşa tarafından, Kaptan-ı
Deryalığa getirildi.
Sokullu Mehmed Paşa yeni bir donanma hazırlamasını istedi. Bunun
için çok sayıda malzemeye ihtiyaç olduğunu kısa süre içinde böyle bir
donanmanın hazırlanmasının zor olduğunu söyleyen Uluç Ali Paşa'ya
Sokullu; "Bütün donanmanın demirlerini gümüşten, halatlarını
ibrişimden, yelkenlerini atlastan yapabiliriz. Hangi geminin
malzemesi yetişmezse gel benden al." demesi Osmanlı Devletinin o
dönemdeki gücünü göstermesi açısından önemlidir.
Sokullu Mehmed Paşa gönderilen Venedik elçisine İnebahtı Deniz
Savaşıyla ilgili olarak
"Biz Kıbrıs'ı almakla sizin kolunuzu kestik, siz İnebahtı'nda bizi
yenmekle, sakalımızı traş ettiniz. Kesilen kolun yerine yenisi gelmez,
fakat kesilen sakalın yerine daha gür çıkar."
Bununla beraber İnebahtı faciasından sonra kaybedilen binlerce
denizciyi yerrine getirmek kolay olmamış ve tecrübesiz, leventlerden
teşkil edilen yeni donanma Osmanlı'ya Akdeniz'de eski kudretini
kazandıramamıştır. Artık Avrupa siyasetini yönlendirecek ve ticaret
yollarını hakimiyet altına alacak Hint Seferleri gibi büyük projelere de
edilmemiştir.
TUNUS'UN ALINMASI
--------------------------------------------------------------------------------
Osmanlılar Uluç Ali Paşa komutasındaki yeni hazırlanmış donanma ile Akdeniz'e indi. Venedikliler barış istediler. Ayrıca Tunus kıyılarında bazı bölgeler fethedildi (1574).
