HAYATI
--------------------------------------------------------------------------------
Sultan Genç Osman, 3 Kasım 1604 yılında İstanbul'da dünyaya geldi.
Babası Birinci Ahmed, annesi Mahfiruz Haseki Sultandır. Mahfiruz
Haseki Sultan Rum'dur. Sultan Genç Osman 14 yaşında iken, amcası
Sultan Birinci Mustafa'nın tahttan indirilmesi üzerine Osmanlı tahtına
oturdu. Annesi onun yetişmesi için çok titiz davrandı. Sultan Genç
Osman iyi bir terbiye ve tahsil gördü. Arapça, Farşça, Latince,
Yunanca ve İtalyanca gibi doğu ve batı dillerini klasiklerinden
tercüme yapabilecek kadar güzel öğrendi. Çok güzel bir yüzü olan
Genç Osman, zeki, enerjik, atılgan, cesur ve gözü pek bir padişahtı.
Sultan Genç Osman, Fatih Sultan Mehmed devrine kadar yapıldığı gibi
saray dışından, Şeyhülislam Es'ad Efendi'nin ve Pertev Paşa'nın
kızları ile evlendi. Yavuz Sultan Selim devrinden itibaren padişah
saray dışından evlenmediği için bu davranış önemli bir değişiklik oldu.
Kendisine planlarını uygulayacak bir sadrazam bulamadı. Tarihte
eşine az rastlanır bir şekilde tahtan indirilerek, Yedikule
zindanlarında boğularak şehit edilen Sultan Genç Osman, babası
Sultan Birinci Ahmed'in Sultanahmed Camii'nin yanındaki türbesine
defnedildi.
Tahta çıkar çıkmaz devlet erkanı içindeki üst düzey yetkilileri
değiştiren, müderris ve kadıların atanma yetkilerini şeyhülislamdan
alan Sultan Genç Osman çok yenilikçi bir padişahtı.
İRAN İLİŞKİLERİ
--------------------------------------------------------------------------------
Sultan Genç Osman tahta çıktığı sırada Sadrazam Halil Paşa, İran
seferindeydi. Osmanlı ordusu Pul-i Şikeste'de yenilmesine rağmen,
İranlılar, mukaddes saydıkları Erdebil şehrinin Osmanlılar'ın eline
geçme ihtimali üzerine barış istediler.
Serav sahrasında, daha önce iki devlet arasında imzalanan Nasuhpaşa
antlaşması baz alınarak imzalanan Serav antlaşmasıyla barış tekrar
sağlandı. (26 Eylül 1618).
İTALYA SEFERİ
--------------------------------------------------------------------------------
Halil Paşa komutasındaki Osmanlı donanması 1620 yazında Akdeniz
seferine çıktı. İstanbul'dan ayrıldıktan sonra Navarin'e gelen
donanma, buradan da kuzeye, Adriyatik'e doğru yöneldi. Dıraç'da iki
İtalyan gemisini ele geçirdikten sonra İtalya'ya asker çıkardı ve
İspanyollara ait olan liman şehri Manfredonia'yı işgal etti.
LEHİSTAN SEFERİ
--------------------------------------------------------------------------------
Osmanlı Devleti ile Lehistan arasında bir dostluk mevcuttu. Dinyester
Irmağı iki ülke arasında sınır oluşturuyordu. Osmanlı- Avusturya
Savaşlarında Lehistan ilişkileri gerginleştiyse de barış bozulmamıştı.
Fakat askeri birliklerin geçimini Lehistan'a yaptığı akınlarla sağlayan
Kırım Hanı, barışa aykırı hareket ediyordu. Bunun yanı sıra Lehliler
Boğdan işlerine müdahaleden geri kalmadıkları gibi, Boğdan'a ait
Hotin kalesini işgal etmişlerdi (1617).
Ayrıca Eflak ve Erdel'in iç işlerine müdahale etmeye devam
ediyorlardı. Bu olaylar üzerine Sultan Genç Osman, kendisine yapılan
muhalefetlere rağmen Lehistan seferine karar verdi.
Bu arada Özi Beylerbeyi İskender Paşa komutasındaki birlikler, Purut
kıyısında bulunan Yaş'ta, Lehlileri bozguna uğratmıştı (20 Eylül
1620). Sultan Genç Osman 1621 yılının Nisan ayında Lehistan
Seferine çıktı. Lehler yeni ve daha büyük bir ordu meydana getirme
çabasındaydılar. Avusturya'dan yardım alarak ordularını takviye
ettiler. Osmanlı Ordusu 2 Eylül 1620'de Hotin önlerine geldi. Kale
kuşatıldı ve Hotin kalesi önlerinde yapılan meydan savaşında, düşman
siperlerinin ele geçirilememesi, askerlerin şevk ve heyecanını
oldukça yıprattı. Yeniçerilerin de kendilerini tam olarak savaşa
vermemeleri, bu savaşın kesin bir netice ile sonuçlanmamasına yol
açtı.
Lehistan elçilerinin savaşa kendilerinin neden olduklarını bildirmesi
üzerine Hotin Antlaşması yapılarak sefere son verildi (29 Eylül 1621).
Antlaşmaya göre Lehler ve Osmanlılar birbirlerinin topraklarına
saldırmayacak Lehistan eskiden olduğu gibi Kırım Hanına 40.000 düka
altın verecekti.
YENİLİK HAREKETLERİ
--------------------------------------------------------------------------------
Sultan Genç Osman, Lehistan seferindeki başarısızlığının sebebi
olarak askerin gayretsizliğini görüyordu. Askeri alanda bazı yenilikler
yapma fikri böylece gelişti. İşe Kapıkulu ocakları ile başladı.
Yaptırdığı sayımda, asker sayısının maaş defterindeki kişi sayısından
az olduğunu anlayınca fazladan para vermeyi kesti. Bu durum da, daha
önce fazladan gelen paraları kendi ceplerine atan zabitlerin, Sultan
Genç Osman'a düşman olmalarına yol açtı.
Sultan Genç Osman her şeyin farkındaydı, ancak tecrübesiz olması
yüzünden istediği yenilikleri yapamıyordu. Anadolu, Mısır ve Suriye
askerlerinden oluşacak yeni bir ordu kurmak istiyordu. Aynı zamanda
saray, harem ve ilmiye teşkilatlarını yeniden kurmak, yeni kanunlar
çıkarmak gibi yenilikçi düşünceleri de vardı. Kapıkulu Ocakları bu
durumdan rahatsızdı ve bunu belli etmekten kaçınmıyorlardı.
Şeyhülislam Es'ad Efendi'nin başında bulunduğu ilmiye sınıfı ise fikir
belirtmiyordu.
Sultan Genç Osman'ın Haleb, Erzurum, Şam ve Mısır beylerbeylerine
asker yazdırmak için gizli bir irade gönderdiğinin sarayda adamları
olan yeniçeriler tarafından öğrenilmesi, bardağı taşıran son damla
oldu. Sultan Genç Osman asker toplamak için Anadolu'ya bizzat
kendisi
gitmek istiyordu. Bu arada İstanbul'a, Dürzi lider Maanoğlu
Fahreddin'in Lübnan'da bir isyan çıkardığı haberi geldi.
Sultan Genç Osman bunu bir fırsat bilerek, isyanı bastırmak için
Anadolu'ya gideceğini söyledi. Ancak Sadrazam Dilaver Paşa ve
Şeyhülislam Es'ad Efendi, koskoca padişahın küçük bir isyan için
Anadolu'ya gitmesine gerek olmadığını söyleyerek, Sultan Genç
Osman'ın Anadolu'ya geçmesini engellemeye çalıştılar. Başka bir
çaresi kalmayan Sultan Genç Osman, hacca gideceğini ilan etti. Daha
önce hiçbir padişah hacca gitmemişti. Sadrazam Dilaver Paşa ve
Şeyhülislam Es'ad Efendi çok uğraştılarsa da Sultan Genç Osman
fikrinde kararlıydı. Padişahın geçeceği güzergah üzerindeki
vilayetlerin beylerbeyleri haberdar edildi ve hazırlık yapmaları
istendi.
Sultan Genç Osman'ın yanında 500 yeniçeri ve sipahi olacak, geri
kalan asker İstanbul'un korunması için İstanbul'da kalacaktı.
Sadrazam, defterdar, nişancı, rikab ümerası, gedikliler, 40
müteferrika ve 40 divan katibi hac kafilesinde yer alıyordu.
